Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΠΑΡΚΟΥΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ ΩΣ ΛΟΓΟΣ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑΣ ΜΑΟΥΡΗ
Associate Attorney
S. SAMPSON & ASSOCIATES LLC - Attorneys At Law

---

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Αποτελεί αναντίλεκτη ανάγκη, σε ένα κράτος δικαίου, οι πολίτες να γνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους η διοίκηση αποφασίζει και επιβάλλει μια πράξη η οποία αποφέρει συνέπειες για αυτούς, ειδικά στην περίπτωση που οι εν λόγω συνέπειες είναι δυσμενείς για τους ίδιους.  Στην Κύπρο, το δικαίωμα αυτό των πολιτών θεσμοθετήθηκε με τον περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο [Ν. 158(Ι)/1999] και πιο συγκεκριμένα με τα άρθρα 26 έως 32, τα οποία καθορίζουν τις διοικητικές πράξεις που πρέπει να αιτιολογούνται, αυτές που δεν χρειάζονται αιτιολογία, τα χαρακτηριστικά της επαρκούς αιτιολογίας και ορισμένες άλλες σχετικές ρυθμίσεις.

​Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η περιεκτική ανασκόπηση των πιο πρόσφατων και ουσιωδέστερων δικαστικών αποφάσεων γύρω από το ζήτημα αυτό, καταδεικνύοντας ορισμένα σημαντικά στοιχεία για αυτό.

2. AΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΠΙΟ ΠΡΟΣΦΑΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ

Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ (Αρ. 6003/2013)

Η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη στην περίπτωση αυτή αφορούσε απόφαση του αρμόδιου υπουργείου να απορρίψει το αίτημα του αιτητή για παροχή δημόσιου βοηθήματος, αφού σύμφωνα με τους καθ’ ων η αίτηση αυτός δεν πληρούσε τα κριτήρια για να εγκριθεί ως ανάπηρος, παρά την ιατρική βεβαίωση που τον έκρινε μόνιμα ανίκανο για εργασία.  Ουσιαστικά, το αίτημα για παροχή δημόσιου βοηθήματος απορρίφθηκε, λόγω του ότι η αρραβωνιαστικιά του, η οποία σύμφωνα με τον νόμο είχε και την ευθύνη συντήρησής του, ούσα φοιτήτρια, κρίθηκε εκούσια άνεργη.

Οι συνήγοροι του αιτητή ισχυρίστηκαν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε με πλάνη περί τα πράγματα και τον νόμο, χωρίς δέουσα έρευνα και με ανεπαρκή αιτιολογία.

Το Διοικητικό Δικαστήριο, στην απόφαση του ημερομηνίας 11 Μαρτίου 2016,  επί του συγκεκριμένου λόγου ακύρωσης που εξετάζεται στην παρούσα εργασία, έκρινε ότι «[…] εσφαλμένα και κατά ουσιώδη πλάνη, ως προϊόν μη δέουσας έρευνας και επαρκούς αιτιολογίας, οι καθ’ ων η αίτηση χαρακτήρισαν τη συμβία του αιτητή ως “εκούσια άνεργη” και απέρριψαν στη βάση αυτού, το αίτημα του αιτητή για δημόσιο βοήθημα […]» καθότι ο διοικητικός φάκελος εμπεριείχε στοιχεία που επιβεβαίωναν ότι αυτή εξακολουθούσε να είναι φοιτήτρια παρά την αντίθετη άποψη της διοίκησης.  Περαιτέρω, εξετάζοντας την απόφαση της διοίκησης να μη θεωρήσει τον αιτητή ανάπηρο, επειδή κανένα πιστοποιητικό δεν αναφέρει ότι αυτός είναι ανάπηρο άτομο και επειδή αυτοεξυπηρετείται, ενώ κατά την επίσκεψη της αρμόδιας λειτουργού στην οικία του αιτητή, αυτός δήλωσε ότι ανέλαβε αποκλειστικά και σε καθημερινή βάση τη φροντίδα του παιδιού του, η Δικαστής παρατηρεί και αναφέρει τα εξής: «Η πιο πάνω αιτιολογία, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, περιέχει προτάσεις που αναιρούν η μια την άλλη.  Ενώ δηλαδή δεν αμφισβητείται από τους καθ’ ων η αίτηση η σοβαρότητα των προβλημάτων υγείας του αιτητή που τον καθιστούν ανίκανο για εργασία, παράλληλα τίθενται ερωτήματα και αμφισβητήσεις σε σχέση με το παραδεκτό του πιο πάνω γεγονός, καθιστώντας έτσι, αόριστη την αιτιολογία που προβάλλεται (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 186-187, Δ΄(52)).

“Δ΄. Αόριστος αιτιολογία.  Καθιστά αναιτιολόγητον την πράξιν αιτιολογία αόριστος καθιστώσα αδύνατον τον δικαστικόν αυτής έλεγχον, μη εκθέτουσα τα γεγονότα, εξ ων εμορφώθη η κρίσις της Διοικήσεως: 625 […] η δυναμένη να εφαρμοσθή εις πάσαν περίπτωσιν, η περιλαμβάνουσα αντιφατικάς προτάσεις, αναιρούσας αλλήλας […]”.»

Επιπρόσθετα το Δικαστήριο έκρινε ότι οι πιο πάνω αναφορές δεν ταξινομούν τον αιτητή κατ’ ανάγκη εκτός του όρου “ανάπηρος”.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η προσφυγή του αιτητή θα έπρεπε να επιτύχει και η προσβαλλόμενη πράξη να ακυρωθεί. 

Β. 1.O LYKOS SERVICES AND SECURITY SYSTEMS-PRIVATE INVESTIGATORS LIMITED, 2.ΜΥΡΟΥΛΑ ΑΒΡΑΑΜ και ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ 1.ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, 2.ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ

Με την προσφυγή αυτή οι αιτητές επιδίωξαν την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως με την οποία απορρίφθηκε ιεραρχική προσφυγή τους κατά της απόφασης του Αρχηγού Αστυνομίας να ανακαλέσει την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικού γραφείου παροχής υπηρεσιών ασφαλείας της αιτήτριας εταιρείας.

Ανάμεσα στους λόγους που επικαλέστηκαν οι δικηγόροι των αιτητών για σκοπούς ακύρωσης της πράξης περιλήφθηκε η έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας.

Το Διοικητικό Δικαστήριο, με την απόφασή του ημερομηνίας 26 Ιανουαρίου 2016, διαπίστωσε ότι ο Υπουργός στην προσβαλλόμενη απόφασή του αφού μελέτησε τους λόγους της ιεραρχικής προσφυγής καθώς και τους λόγους για τους οποίους ο Αρχηγός προέβη στην ανάκληση, ανέφερε ότι συμφωνούσε με τις θέσεις τού  Αρχηγού και, ως εκ τούτου, προχώρησε στην απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής. Όσον αφορά στην απόφαση του Αρχηγού Αστυνομίας, το Δικαστήριο παρατήρησε πως εκτός του ότι παραθέτει τους λόγους που τον οδήγησαν στην ανάκληση της υπό αναφορά άδειας λειτουργίας, το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου της Αστυνομίας εμπεριείχε τέτοια στοιχεία που καθιστούσαν την εν λόγω απόφαση βασισμένη σε «αναντίλεκτα γεγονότα και αδιαμφισβήτητη μαρτυρία».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση του Δικαστή ότι «Δεν βλέπω κάτι μεμπτό στην απόφαση του Υπουργού, από τη στιγμή που ρητά αναφέρεται σε αυτήν ότι συμφωνεί με την απόφαση του Αρχηγού, άρα την υιοθετεί, δεδομένου μάλιστα ότι ενώπιον του είχε τεθεί τόσο η απόφαση του Αρχηγού, όσο και το ενημερωτικό σημείωμα της Υπαστυνόμου […], το οποίο ακριβώς ετοιμάστηκε για σκοπούς εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής και στο οποίο παρατίθενται τα γεγονότα της υπό εξέταση υπόθεσης.  Η απόφαση του Υπουργού είναι περιεκτική και σαφής και συμπληρώνεται άνετα από τους λόγους που οδήγησαν στην εν λόγω απόφαση (βλ. Συμεωνίδου κ.α. v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 145).  Περαιτέρω, έχει νομολογηθεί ότι η αιτιολογία, και λακωνική να είναι, θεωρείται επαρκής από τη στιγμή που μπορεί να υποστεί το δικαστικό έλεγχο, ο οποίος στην παρούσα καθίσταται εφικτός ενόψει και του υλικού που υπάρχει στο διοικητικό φάκελο (βλ. A. Makris Tourist Taxi Serv. Co Ltd v. Αναθεωρητική Αρχή Αδειών (2004) 3 Α.Α.Δ. 94).  Παρατηρώ εξάλλου ότι, σε αντίθεση με την πρόνοια του 12(1) του Νόμου 125(Ι)/2007 που επιτάσσει την υποχρέωση παράθεσης από τον Αρχηγό των λόγων ανάκλησης άδειας, παρόμοια υποχρέωση δεν υφίσταται στο εδάφιο (5) του ιδίου άρθρου αναφορικά με την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής από τον Υπουργό».

Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω καθώς και άλλων πτυχών που εξέτασε το Δικαστήριο η προσφυγή απορρίφθηκε και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώθηκε.

Γ. ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΤΣΑΣ και ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (Αρ. 1059/2015)

Στην πολύκροτη αυτή υπόθεση του Διευθυντή Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Εκτελεστικού Ιατρικού Διευθυντή του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας και του Νοσοκομείου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΙΙΙ, κ. Πέτρου Μάτσα, είχε διαταχθεί εναντίον του πειθαρχική έρευνα, για την οποία ο ίδιος τέθηκε σε τρίμηνη διαθεσιμότητα.  Με την ολοκλήρωση της έρευνας, το πόρισμα, με το οποίο συμφώνησε και η αρμόδια αρχή, υποβλήθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για γνωμοδότηση σύμφωνα με τις διατάξεις της οικείας νομοθεσίας.  Στο μεταξύ η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, με επιστολή της, είχε ενημερώσει τον αιτητή ότι η διαθεσιμότητά του τερματιζόταν.  Ωστόσο, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, εκτιμώντας ότι η έρευνα που προηγήθηκε ήταν ανεπαρκής και εκτός της νενομισμένης διαδικασίας, με επιστολή του λίγες μέρες αργότερα, ενημέρωσε τον Υπουργό Υγείας ότι προκειμένου να δώσει γνωμοδότηση, η έρευνα θα πρέπει να επαναληφθεί με άλλο ερευνώντα λειτουργό και με περισσότερη λεπτομέρεια εν σχέση με τον αριθμό των καταγγελιών.  Οι πιο πάνω εξελίξεις, οδήγησαν την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, μετά από σχετικό αίτημα του Υπουργού Υγείας, να εξετάσει και να αποφασίσει τη διαθεσιμότητα του αιτητή για ένα επιπλέον μήνα επικαλούμενη λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Ο αιτητής, ζητώντας από το δικαστήριο την ακύρωση της πιο πάνω απόφασης, προέβαλε οκτώ λόγους ακύρωσης, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η μη επαρκής αιτιολόγηση ή εξειδίκευση των λόγων δημοσίου συμφέροντος από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου, αφού άκουσε τις θέσεις των δύο πλευρών, εξέτασε τα κριτήρια που δικαιολογούν το μέτρο της διαθεσιμότητας και τις σχετικές διαδικασίες που προνοούνται στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο και στην απόφασή του ημερομηνίας 19 Νοεμβρίου 2015, αναφέρει σε σχέση με τον υπό εξέταση λόγο ακύρωσης, τα ακόλουθα:

«[…]Οι καθ’ ων η αίτηση δεν είχαν ανακαλέσει την προηγούμενη πειθαρχική διαδικασία, ούτε ασφαλώς την προηγούμενη τρίμηνη διαθεσιμότητα του αιτητή, προκειμένου να προχωρήσουν σε νέα απόφαση διαθεσιμότητας.  Όφειλαν επομένως, καθορίζοντας τον χρόνο της επίδικης διαθεσιμότητας, να αιτιολογήσουν την απόφαση τους, σε σχέση με τη διάρκεια της διαθεσιμότητας στην οποία είχε ήδη τεθεί ο αιτητής και τον τρόπο που ο χρόνος αυτός είχε αξιοποιηθεί. […]  Η νομολογία υπαγορεύει ότι το δημόσιο συμφέρον πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε περιστατικά έτσι που να αποκτά το απαραίτητο περιεχόμενο που θα αποκαλύπτει το συλλογισμό και θα επιτρέπει τον δικαστικό έλεγχο (βλ. Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 221, Seco Ltd v. Σ.Α.Λ., Α.Ε. 2188/1.7.98, Κυνηγού κ.α. v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2111/18.6.98 και Ζίττης κ.α. v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2616 και 2622/14.4.2000).  Κατά τον έλεγχο των γεγονότων και της κρίσης της διοίκησης ως προς το τι συνιστά δημόσιο συμφέρον το Δικαστήριο δεν υποκαθιστά με τη δική του άποψη αυτή της διοίκησης.

Στην προκειμένη περίπτωση το δημόσιο συμφέρον που υποστηρίζει την νέα απόφαση διαθεσιμότητας, όφειλε να συναρτηθεί και με τον διαρρεύσαντα χρόνο της πειθαρχικής έρευνας και της τρίμηνης διαθεσιμότητας στην οποία είχε ήδη τεθεί ο αιτητής[…]».

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο ακύρωσε την επίδικη διοικητική πράξη λόγω έλλειψης αιτιολογίας και ενδεχόμενης πλάνης.

Δ. ΝΙΚΗ ΚΑΣΤΩΡΗ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, μέσω 1.Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων 2.Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Αρ. 138/2013)

Καταχωρώντας την προσφυγή αυτή, η αιτήτρια επιδίωξε την ακύρωση της απορριπτικής απόφασης που εκδόθηκε μετά από την ιεραρχική προσφυγή που άσκησε σε σχέση με την απόρριψη του αιτήματός της προς τους καθ’ ων η αίτηση για παραχώρηση σύνταξης ανικανότητας από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.  Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στη σχετική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου, ημερομηνίας 29 Σεπτεμβρίου 2015, τα δύο πιο πάνω αιτήματα που υπέβαλε η αιτήτρια, πρώτα στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ύστερα στην αρμόδια υπουργό, είχαν απορριφθεί κατόπιν υιοθέτησης σχετικών γνωματεύσεων του αρμόδιου Ιατρικού Συμβουλίου και του Δευτεροβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου, αντίστοιχα.

Οι λόγοι που προέβαλε η αιτήτρια για την ακύρωση της προσβληθείσας απόφασης ήταν ότι αυτή εκδόθηκε χωρίς τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας και ότι δεν ήταν αιτιολογημένη.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, αφού συνεκτίμησε το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιόν του σε σχέση με την αιτιολόγηση της απόφασης, ανέφερε ότι αυτή «[…]θεωρείται πλήρης, εφόσον καταγράφεται στο σώμα της, τόσο η πραγματική βάση όσο και το νομικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίχθηκε για την ορθή κατάληξη του.  Ενώ θα πρέπει να δίνει στο Δικαστήριο τη δυνατότητα ελέγχου της νομιμότητας της.  Επίσης η αιτιολογία μας απόφασης, μπορεί να συμπληρωθεί από τα στοιχεία της υπόθεσης[…]».  Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Υπουργός ορθά και αιτιολογημένα κατέληξε στην εν λόγω απόφαση εφόσον αυτή στηρίχθηκε στην καταγραφή των πραγματικών περιστατικών που λήφθηκαν υπόψη, στα πιστοποιητικά και στις εξετάσεις που προσκόμισε η αιτήτρια, στη γνωμάτευση του Δευτεροβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου, η οποία συμπληρώνει τη βασική αιτιολογία, στα ευρήματα της κλινικής εξέτασης του Συμβουλίου και περιλάμβανε αναφορά στη νομική βάση με το σχετικό άρθρο του οικείου Νόμου, στο οποίο έχει υπαγάγει τα πραγματικά περιστατικά για να καταλήξει ότι η αιτήτρια δεν πληροί τις προϋποθέσεις του Νόμου για χορήγηση της αιτούμενης σύνταξης ανικανότητας.

Υπό το φως των πιο πάνω, το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε την υπό αναφορά προσβληθείσα απόφαση καθιστώντας την έγκυρη.

Ε. ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΩΔΙΑΤΗΣ και ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Αρ. 755/2015)

Με την προσφυγή αυτή, ο αιτητής, που είναι Ανώτερος Λειτουργός του Ωκεανογραφικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Κύπρου, ζήτησε την ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κύπρου να τον θέσει σε διαθεσιμότητα.  Το Συμβούλιο έλαβε και κοινοποίησε αυθημερόν την πιο πάνω απόφασή του στον αιτητή με σχετική επιστολή του, στην οποία αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε ενημέρωση που είχε αναφορικά με τη συνέχιση αστυνομικής έρευνας για διάπραξη ενδεχόμενων ποινικών αδικημάτων στα πλαίσια δεκατεσσάρων υποθέσεων στο Ωκεανογραφικό Κέντρο.  Σημειώνεται ότι στην επιστολή αυτή, το Συμβούλιο επικαλείται, μεταξύ άλλων, τον Κανονισμό 14 των Κανόνων Απασχόλησης Διοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Κύπρου που αφορά τη διαθεσιμότητα του διοικητικού προσωπικού.

Το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου με την απόφασή του ημερομηνίας 23 Ιουλίου 2015, αναφέρεται στον πιο πάνω Κανονισμό: «με την έναρξη της αστυνομικής έρευνας με σκοπό την ποινική δίωξη μέλους του Διοικητικού Προσωπικού, το Συμβούλιο μπορεί, αν το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, να θέσει σε διαθεσιμότητα το άτομο αυτό κατά τη διάρκεια της έρευνας».  Ωστόσο, όπως το ίδιο το Δικαστήριο διαπίστωσε, στην προκειμένη περίπτωση δεν διώκεται ποινικά οποιοδήποτε μέλος του Διοικητικού Προσωπικού ούτε και ο ίδιος ο αιτητής είναι υποκείμενος σε αστυνομική έρευνα με σκοπό την ποινική δίωξη εναντίον του, όπως προβλέπει ο πιο πάνω Κανονισμός.  Το μέρος αυτό του Κανονισμού είναι προαπαιτούμενο, σημειώνει το Δικαστήριο, για να κριθεί περαιτέρω κατά πόσο το δημόσιο συμφέρον απαιτεί τη διαθεσιμότητα του ατόμου.  Καταλήγοντας, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι «οι καθ’ ων η αίτηση ενήργησαν υπό καθεστώς πλάνης και κατά παράβαση των δικαιωμάτων του αιτητή χωρίς να συντρέχει συγκεκριμένος και βάσιμος λόγος.[…]  Στη βάση των πιο πάνω κρίνω ότι η απόφαση των καθ’ ων η αίτηση για διαθεσιμότητα του αιτητή δεν είχε έρεισμα, πραγματικό ή νομικό, σε συνάρτηση με τις περιστάσεις της υπόθεσης και τα δεδομένα που μου τέθησαν και ως εκ τούτου στερείτο νόμιμης και ή επαρκούς αιτιολογίας, εφόσον δεν παρείχετο βάθρο ενεργοποίησης του Κανονισμού 14 ως άνω.»

Ως επακόλουθο, η προσφυγή πέτυχε και η επίδικη πράξη ακυρώθηκε.
 
3.  ΕΠΙΛΟΓΟΣ
​
Υπό το φως των πιο πάνω παραδειγμάτων, συμπεραίνεται ότι για να είναι επαρκής η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης, θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι τουλάχιστον συγκεκριμένη και να χαρακτηρίζεται από συνέπεια, να μπορεί να υποστεί αλλά και να καθιστά δυνατό τον δικαστικό έλεγχο και να έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο όταν επικαλείται λόγους δημοσίου συμφέροντος, καθώς επίσης να είναι νόμιμη και πλήρης τόσο σε πραγματική βάση όσο και σε νομικό υπόβαθρο.  Σημαντικό είναι επίσης ότι η αιτιολογία της πράξης της διοίκησης μπορεί να συμπληρώνεται από τα στοιχεία του σχετικού διοικητικού φακέλου.

Γενικότερα, από τη μέχρι σήμερα νομολογία των αρμοδίων δικαστηρίων στον τομέα του διοικητικού δικαίου, διαφαίνεται ότι τα δικαστήρια ασχολούνται συχνά με την έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας ως λόγο ακύρωσης διοικητικών πράξεων.  Συνεπώς, αποτελεί αναντίρρητο γεγονός ότι η διαφύλαξη του δικαιώματος επαρκούς αιτιολόγησης των πράξεων της διοίκησης έχει σημαντικό και ουσιώδη ρόλο να επιτελέσει στην αποτελεσματική έννομη προστασία των ιδιωτών.